₪ اس ام اس ₪

اندازه‌گیری احساسات و عواطف انسانی، یکی از آرزوهای دانشمندان علوم روان‌شناختی است. به نظر می رسد که حداقل در مورد اندازه‌گیری شادی، آنها به موفقیت‎هایی دست یافته‌اند.

محمود حاج‌زمان: تاکنون از خود پرسیده‌اید که آیا می‌توان شادی را اندازه گرفت؟ در پاسخ باید گفت که دانشمندان می‌توانند تا حدی این کار را انجام دهند و شادی را اندازه‌گیری کنند، اما این کار اصلا دقیق نیست. سابقه چنین موضوعی نیز به سال 1881 / 1260 باز می‌گردد. در آن زمان فرانسیس اجورث که یک اقتصاددان انگلیسی بود، ساخت یک «لذت‌سنج» را مطرح کرد: وسیله‌ای که می‌توانست با ثبت پیوسته میزان سرخوشی تجربه شده توسط یک فرد، منفعت اقتصادی را اندازه بگیرد.

به گزارش پاپ‌ساینس، چیزی که اجورث ایده آن را مطرح کرد، تنها در حد یک خیال‌پردازی باقی ماند. اما در سال 2001 / 1370، برایان کنوتسن از دانشگاه استنفورد آزمایشی را ترتیب داد که در آن، با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی تابعی یا به اختصار اف.ام‌.آر.ای، به این رویا جامه عمل پوشاند. کنوتسن و همکارانش در سازمان ملی سلامت آمریکا، از شرکت‌کنندگان در یک آزمایش خواستند که در حالی‌که به یک اسکنر مغزی وصل بودند، به اشکال رنگی که روی یک صفحه ظاهر می‌شدند نگاه کنند. وی به شرکت‌کنندگان گفت در صورتی‌که هنگام ظاهر شدن اشکال خاصی یک دکمه را فشار دهند، مبلغی را به عنوان پاداش دریافت می‌کنند. در صورت ظاهر شدن اشکالی غیر از اشکال مشخص شده، هیچ پولی به شرکت‌کنندگان تعلق نمی‌گرفت. پس از انجام آزمایش تمام شرکت‌کنندگان بر اساس احساسی که هنگام تماشای اشکال و رنگ‌ها داشتند، به چهار دسته تقسیم شدند. شرکت‌کنندگان اظهار کردند هنگام مشاهده اشکالی که همراه با دریافت جایزه بود، احساس خوشحالی می‌کردند و الگوهای مغزی آنها نیز این مطلب را تایید می‌کرد. تصاویر تهیه شده توسط اف.ام.آر.ای، افزایش جریان خون را به ناحیه خاصی از مغز که مربوط به پاداش است، نشان می‌داد.

در آزمایش دیگری به شرکت‌کنندگان گفته شد که به آنها یک نوشیدنی گران‌قیمت داده شده است، و اف.ام.آر.ای افزایش فعالیت عصبی مثبت را نشان داد. سپس در حالی‌که به شرکت‌کنندگان مجددا از همان نوشیدنی قبلی داده شد، به آنها گفته شد که این یک مارک ارزان و معمولی است. این گفته باعث شد تا اعصاب و ذائقه آنها فریب بخورد و شرکت‌کنندگان در مقایسه با قبل، احساس رضایت کمتری از خوردن همان نوشیدنی داشته باشند.

بنابراین در برخی از مواقع، اف.ام.آر.ای می‌تواند به صورت یک لذت‌سنج عمل کند، و به نوعی میزان شادی را نشان دهد. اگرچه در این‌گونه موارد، تنها مجموعه بسیار محدودی از پارامترها را می‌توان در نظر گرفت و نتایج خیلی هم دقیق نیستند. اما آیا زمانی می‌رسد که واقعا بتوان میزان شادی افراد مختلف را به صورت علمی با هم مقایسه کرد؟