تحلیل کارشناسان از دلایل رشد شاخص های بورس سهام تهران
مهناز شوقی:اظهارنظر درباره صعود اخیر شاخص بازار سرمایه به یکی از موضوعات خبری رسانه ها تبدیل شده است. در این میان مدیران بورس به اتفاق، این صعود را طبیعی و لازمه بازار دانسته و به سرمایه گذاران اطمینان می دهند که «رشد بازار حبابی نیست». از سوی دیگر برخی کارشناسان، با دیدی تردیدگونه به این بازار می نگرند و معتقدند نباید جانب احتیاط را از دست داد.
رشد شتابان شاخص بورس در سال ?? و تداوم رشد آن در سال گذشته به ویژه پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، این سوال را برای کارشناسان و فعالان بورس ایجاد کرده که آیا رشد بورس تهران با متغیرهای اقتصادی ایران هماهنگی دارد یا بورس در معرض تشکیل حباب قیمتی است؟ به نظر می‌رسد کلیه فعالان اقتصادی از جمله سرمایه‌گذاران بورسی در حال حاضر تحلیل دقیقی از اثرات تورمی اجرای طرح تحول و تاثیر آن بر سودآوری شرکتهای بورسی ندارند و با نوعی خوش‌بینی به پیشواز آینده می‌روند.
رشد شاخص ها براساس سود آوری بنگاه ها نیست
در این خصوص مهدی تقوی، اقتصاددان، می گوید:وقتی بازار مسکن و ارز در شرایط رکود به‌سر می‌برد، مردم بهترین جایی که برای سود بیشتر سراغ دارند، بورس است، بنابراین سرمایه خود را روانه بازار بورس کرده و شروع به خرید سهام و اوراق مشارکت می‌کنند.
وی می افزاید: به همین دلیل است که شاخص‌های بورس در شرایط فعلی با افزایش مواجه شده است. این کارشناس مسائل اقتصادی به خبرآلاین می گوید: اگر بررسی شود که این افزایش شاخص‌ها، ناشی از سوددهی بنگاههای اقتصادی بوده است، در چنین حالتی افزایش شاخص‌ها حباب نیست. محمدعلی خطیب،کارشناس بازار سرمایه نیز با اشاره به اینکه نوسانات شاخص های فعلی بورس براساس سودآوری بنگاه ها نبوده بلکه براساس شرایط نیمه انحصاری است که بر بازار سهام حاکم است، بنابراین رشد شاخص بورس را نمی توان به عنوان معیار شاخص رشد اقتصاد قرار داد معتقد است: زمانی رشد شاخص بورس را می توان به عنوان شاخص در نظر گرفت که تقاضا برای اوراق سهام براساس سود بنگاههای اقتصادی باشد.
اکنون بیش از دو سوم واحدهایی که اوراق سهام عرضه می کنند، برای بانک ها و دولت است، یعنی از طریق بانک ها سهام این شرکت ها مطرح شده است که به راحتی می توانند میزان تقاضا یا عرضه را افزایش یا کاهش دهند و با در نظر گرفتن این شرایط نمی توان تغییرات سهام بورس را به دلیل رشد اقتصاد در نظر گرفت. وی تاکید می کند: تغییرات شاخص قیمت با توجه به ارائه اوراق سهام شرکت های متعلق به بانک ها و دولت ها بیشتر مربوط به سیاست های آنها است که عرضه و تقاضا و به تبع آن قیمت، کاهش یا افزایش می یابد. این کارشناس مسائل اقتصادی با رد سرازیر شدن سرمایه به طرف بورس به دلیل رکود اقتصادی، می گوید: این تئوری زمانی می تواند درست باشد که سرمایه گذاری در بورس هم درآمد زا باشد.
خطیب پیش بینی کرد که در آینده قیمت ها در بورس کاهش یابد که به نظر وی سال های گذشته هم همین طور بوده و معتقد است:هدفمندی یارانه ها باید حداقل با وقفه یکساله انجام می شد، زیرا مشکلات زیادی در بخش اشتغال، نقدینگی، تورم و بیکاری داریم، بنابراین با اجرای این قانون که موجب تورم می شود رکود هم افزایش خواهد یافت و می تواند تقاضا برای اوراق سهام را به وجود بیاورد زیرا وقتی تورم افزایش پیدا کند تقاضا در بخش های تولیدی کاهش یافته و منابع به سمت خرید اوراق سهام پیش می رود.
حرکت به سمت حبابی شدن
محمدعلی احمدزاده اصل دیگر کارشناس بازار سرمایه نیز با بیان اینکه بازار حبابی نیست، اما به سمت حبابی شدن در حال حرکت است، می گوید: در حال حاضر قیمت سهام برخی از شرکتهای حاضر در گروه خودرویی، معدنی و تجهیزاتی با آهنگ بسیار سریعی رشد قیمت را تجربه کرده‌اند که این افزایش قیمت‌ها مبنای بنیادی ندارد.وی می افزاید: در گروه معدنی سهام برخی از نمادهای غیرسیمانی با ارزش جایگزینی خود فاصله بسیار دارند و رشد قیمت سهام هم بسیار سریع اتفاق افتاده است، ضمن اینکه سهام برخی از تجهیزاتی‌ها هم به دلیل شایعات و اخبار غیررسمی، بدون مبنای منطقی رشد کرده است.این کارشناس بازار سرمایه به بازار فرابورس ایران اشاره می کند و تاکید می کند: به نظر می‌رسد که در این بازار حباب در حال شکل‌گیری است؛ چراکه شرکتهای حاضر در این بازار شفافیت کمتری نسبت به شرکتهای بورسی دارند و بعضا در عرضههای اولیه صورت گرفته در این بازار، سهام شرکت‌ها چندین برابر قیمت عرضه رشد کرده است.
در این شرایط نظارت بر این بازار مهم‌ترین اصل در جهت شفافیت و جلوگیری از حباب محسوب می‌شود.احمدزاده اصل ضمن هشدار نسبت به ایجاد حباب در برخی از نمادها به نقش عرضههای اولیه در جلوگیری از ایجاد حباب در بازار سرمایه اشاره می کند و به خبرآلاین می گوید: عرضههای اولیه می‌تواند فشار نقدینگی موجود در بازار سرمایه را به سمت خود بکشاند و روند رشد قیمت سهام دیگر شرکت‌ها را نیز آهسته‌تر کند، در این شرایط میتوان گفت که بورس در شرایط منطقی، پررونق است.
نمی توان پیش بینی قطعی کرد
رحمان بابازاده، کارشناس بازار سرمایه درباره پیش‌بینی وضعیت بازار در ماه‌های آینده، می‌گوید: نمی‌توان برای روند آینده بورس پیش‌بینی قطعی داشت، اما برای تدوام رشد بورس، بهتر است در هنگام صعود هیجانی قیمت‌ها، این روند مقداری کنترل شود.
وی می‌افزاید: هم‌اکنون با توجه به رشد اخیر شاخص بورس، این انتظار وجود دارد که بازار خود را اصلاح کند و اگر پس از اصلاح‌ها، سیر نزولی را شاهد بودیم، نباید نگران باشیم چون این سیر تحولی کاملا منطقی است .وی با بیان اینکه بورس به‌طور معمول هر ساله در ? ماهه دوم سال، روند منفی دارد، اما سال گذشته برخلاف سال‌های گذشته، این روند مثبت و صعودی بود، تاکید میکند: توجه به سیاست‌های پیش‌گیرانه دولت و حمایت غیرمستقیم از بازار سرمایه، موجب افزایش شاخص و برطرف شدن نگرانی سرمایه‌داران در بورس شد.
