با این‌که دولت هنوز زمان دقیق اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها را اعلام نکرده؛ ولی شایعات درباره بالا رفتن برخی نرخ‌ها بویژه بنزین که بسیار مورد توجه مردم قرار دارد، افزایش یافته است.
به گزارش خبرنگار جام‌جم، در حالی که 10 روز تا پایان اولین سال اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها باقی مانده، زمزمه‌های آغاز مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها افزایش یافته است و با این‌که اظهارنظر رسمی بر پایه این است که هنوز دولت کمیت و کیفیت فاز دوم را جمع‌بندی نکرده است؛ اما نشانه‌هایی از این موضوع به چشم می‌خورد.
از جمله این نشانه‌ها، وقفه در پرداخت یارانه‌های آذرماه برخی از افراد و شایعات مربوط به افزایش قیمت بنزین است که ممکن است این شایعات نوعی آزمایش و نوع واکنش و قدرت تحمل افکار عمومی نسبت به این قضیه باشد.
براساس این گزارش، هرچند دولت تا پایان امسال اجازه افزایش 20 درصدی قیمت‌ها را دارد؛ ولی باید منتظر لایحه بودجه 91 بود تا مشخص شود دولت در آن برای درآمد حاصل از افزایش قیمت حامل‌های انرژی چه تمهیداتی اندیشیده است.
دولت پیش از این با توجه به در پیش بودن انتخابات مجلس در اسفندماه وعده ارائه لایحه بودجه 91 در مهلت قانونی تا نیمه آذر ماه را داده بود؛ اما با وجود گذشت این مهلت احتمال دارد دلیل این تاخیر ناشی از تصمیم‌گیری دولت برای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و گنجاندن آن در متن لایحه بودجه 91 باشد.
با این حال محمدرضا فرزین، سخنگوی ستاد تحول اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها، شایعات اخیر درباره افزایش نرخ بنزین به میزان 1000 تومان را رد کرده و گفته است: تاکنون تصمیمی در این باره گرفته نشده و زمان اجرای گام دوم آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی در حال بررسی است.
فرزین از سوی دیگر به نکته‌ای اشاره کرده که احتمال درست بودن این شایعات را قوت می‌بخشد و آن، بررسی سناریوی حذف کارت سوخت است که البته وی آن را نیز قطعی ندانسته است.به گفته فرزین، سناریوهای مختلفی درباره بنزین مطرح است که در دست بررسی قرار دارد.
جلالی، قائم‌مقام ستاد مدیریت سوخت و حمل و نقل نیز حدود یک ماه قبل از تک‌نرخی شدن بنزین خبر داده بود؛ اما بلافاصله این خبر از سوی فرزین مورد تکذیب قرار گرفت و از آن زمان تاکنون این بحث‌ها در افکار عمومی مطرح است.
یک کارشناس نفتی در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم از منتفی نبودن قیمت 1000 تومانی بنزین از ابتدای سال آینده خبر داد و گفت: مباحث مطرح شده اخیر در مورد افزایش نرخ بنزین و آزادسازی آن، نوعی فضاسازی برای سنجش نوع واکنش و میزان تحمل‌پذیری افکار عمومی نسبت به این موضوع است. از سوی دیگر بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد تولید بنزین در پالایشگاه‌های داخلی با وجود نرخ‌های بین‌المللی صرفه اقتصادی ندارد؛ زیرا در حال حاضر هر تن بنزین در بازارهای بین‌المللی خلیج‌فارس هزار دلار است که هر لیتر آن با محاسبه هزینه حمل حدود 800 تا 850 تومان تمام می‌شود.
این کارشناس نفتی اضافه کرد: بر این اساس می‌توان فضای رقابتی مساعدی را برای بخش خصوصی و دولتی فراهم کرد تا بخش خصوصی نیز امکان واردات بنزین را پیدا کند تا بتواند با نرخ دولت به رقابت بپردازد.
وی تصریح کرد: در صورت ورود بخش خصوصی به واردات بنزین، دولت فقط باید تعیین‌کننده قیمت باشد و دولت سقف قیمت را مشخص می‌کند. این روش در تمام دنیا اعمال می‌شود؛ به طوری که شرکت‌های بخش خصوصی بر سر ارزان‌فروشی بنزین رقابت می‌کنند نه گران فروختن و اگر قرار است بنزین در کشور به نرخ آزاد برسد، مفهوم آن همین موضوع ایجاد رقابت خواهد بود.
این کارشناس با اشاره به این که با اعمال 30 درصدی مالیات، قیمت بنزین در داخل بیشتر از 1000 تومان خواهد بود که در این صورت تولید داخلی بنزین صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
وی تاکید کرد: قیمت فرآورده‌ها ثابت نیست که بخواهیم آن را هزار تومان تعیین کنیم و اگر قرار است بنزین به نرخ‌های بین‌المللی در داخل فروخته شود، باید قیمت شناور باشد و این روش هم‌اکنون در سایر کشورها نیز اجرا می‌شود که در مدیریت و کنترل مصرف نقش بسیار مهمی دارد.
این کارشناس نفتی همچنین تصریح کرد: در حال حاضر هزینه تمام شده بنزین در پیشرفته‌ترین پالایشگاه‌های کشور از جمله بندرعباس و امام خمینی شازند که بنزین سوپر تولید می‌کند، بیش از هزار تومان برآورد می‌شود، چه رسد به سایر پالایشگاه‌ها. اما چنانچه تمام طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها اجرا شود، تولید بنزین دارای صرفه خواهد بود.
در حال حاضر 48 میلیون لیتر بنزین در کشور تولید می‌شود که با اجرای طرح‌های بهینه‌سازی به حدود 62 میلیون لیتر در روز افزایش خواهد یافت.
بر اساس این گزارش، هم‌اکنون روزانه یک میلیون و 700 هزار بشکه نفت خام (سبک و سنگین) به پالایشگاه‌های کشور به عنوان خوراک وارد می‌شود و به ازای هر بشکه نفت خام در شرایط فعلی 18 درصد بنزین تولید می‌شود که در صورت اتمام طرح‌های بهینه‌سازی، این نسبت به 23 درصد افزایش می‌یابد.
به این ترتیب از هر بشکه نفت خام که 159 لیتر است، هم‌اکنون 6/28 لیتر بنزین تولید می‌شود که در صورت اجرای طرح‌های جدید، به ازای هر بشکه نفت خام 4/36 لیتر بنزین تولید خواهد شد.
به گفته این کارشناس، تولید بنزین و سایر فرآورده‌ها از نفت خام سنگین نیاز به فناوری‌های جدید و پیشرفته و نصب برج‌های تکنولوژی جدید RFCC و FCC (عملیات شکستن مولکول‌های نفتی بیشتر برای افزایش تولید فرآورده) در پالایشگاه‌ها دارد و هزینه تولید بنزین بسته به نوع خوراک (نفت سبک و سنگین) در پالایشگاه‌های مختلف کشور متفاوت است.
با این وصف، هنوز تکلیف بنزین و نرخ سایر فرآورده‌های نفتی از جمله گازوئیل که جزو فرآورده‌های استراتژیک و پرمصرف هستند، مشخص نبوده و معلوم نیست دولت پشت درهای بسته چه تصمیمی را در این زمینه در فاز دوم اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها دنبال خواهد کرد.
